Uit de proeftuin: CBS De Fûgelsang heeft een visie met filmeducatie

In de eerste les vertelden filmdocenten Sophie en Frank alles over de verschillende filmtechnieken die er zijn (frame by frame, stop-motion en filmcamera). Wat zouden de leerlingen leuk vinden om te maken? Willen ze nieuwe werelden bouwen en deze frame voor frame tot leven brengen? Of acteren ze liever de sterren van de hemel? De leerlingen maakten hun keuze vervolgens vol overtuiging: zij wilden zelf acteren en filmen met een camera!

Leerlingen deden het hele filmproject helemaal zelf: met cameraman, regisseur, stunts en spelen met licht en donker. De films zijn ge-edit door de leerlingen en, zoals filmmakers verdienen: vertoond op het grote doek tijdens Filmfeest Friesland in filmhuis Slieker.

Eigenaarschap

Een belangrijke wens vanuit de school was dat de leerlingen zoveel mogelijk zelf film zouden maken. Daar bood de proeftuin tijd en ruimte voor: zo’n 15 lessen verdeeld over 4 maanden. De lessenreeks lag niet van tevoren vast, vertelt filmmaker Sophie: 'Soms moesten we wat vertragen en soms moesten we juist wat vaart maken. Maandagochtend werd de vaste filmochtend. Fijn, zo’n vast moment om aan je film te werken.'

Het overdragen van kennis

Groep 8 had een jaar eerder een filmproject gedaan. Deze leerlingen wisten dus al het een en ander over hoe je een film maakt. De helft van groep 8, ging naar het lokaal van groep 7, en andersom. Zo ontstonden twee gemengde groepen van groep 7 en groep 8 leerlingen. Binnen deze gemengde groepen zijn uiteindelijk weer kleinere groepen gevormd (vijf à zes leerlingen) om samen aan een eigen film te werken.

Inspiratie: The 48 Hour Film Project

De filmdocenten lieten zich inspireren door het 48 Hour Film Project. Daar maken verschillende teams in twee dagen een korte film met enkele verplichte elementen (één zin en twee attributen). De teams krijgen daarnaast twee verschillende genres toegewezen die ze moeten combineren (bijvoorbeeld ‘horror’ en ‘komedie’). Zo ontstaan er hele originele en creatieve films. Zoals bijvoorbeeld de film ‘Gekipnugget’.

Bij De Fûgelsang zijn de twee verplichte attributen en tijdlimiet van achtenveertig uur niet gebruikt: dat werd een beetje veel en te krap. Wel vind je de verplichte zin ‘Maar dat geduld had ik niet, dus ik nam de bus naar Marsum’ terug in alle films.

Opbouw van de filmlessenserie op De Fûgelsang

Zo'n 15 lessen verdeeld over 4 maanden. Niet elke les was er een externe filmdocent aanwezig. Dat was ook niet nodig, want ook leraren Dineke en Femke deden nieuwe filmvaardigheden op tijdens de begeleiding door Sophie, Frank en Anoek. Zij hielpen de leerlingen vervolgens weer goed op weg.

1. Welke soorten film zijn er? En welke filmrollen zijn er om uit te kiezen? Filmdocenten Sophie en Frank lieten de leerlingen kennismaken met de verschillende filmtechnieken. Ook leerden ze over de rollen die er binnen een filmteam nodig zijn om een film te maken; van scriptschrijvers en editors tot en met de acteurs en make-up artiesten. In de lessen daarna verdiepten leerlingen zich met hun leraren in de verschillende filmrollen. Wat doet een regisseur nou eigenlijk? En een editor? Welke rol past het beste bij mij? Er zijn speeddates georganiseerd om de rollen beter te leren kennen. Leerlingen maakten groepen van 5 à 6 leerlingen, waarin zij de rollen verdeelden.

2. Het verhaal in script en storyboard. Als een eerste oefening om een goed verhaal te schrijven, gebruikten leerlingen kaarten van het spel Dixit om allerlei verhalen te bedenken. In de uiteindelijke filmscripts moest de verplichte zin ‘Maar dat geduld had ik niet, dus ik nam de bus naar Marsum’ terugkomen. Leuk zo’n script… maar hoe zet je dat precies om in film? Daar kwam het storyboard om de hoek kijken. Wat voor shots gebruik je? De leerlingen kregen uitleg over verschillende soorten shots en hoe je deze als filmmaker het beste in kan zetten.

3. Voorbereiding filmdagen. De leerlingen regelden alles wat ze nodig hadden om hun film maken. In het storyboard en script hadden ze dat al opgeschreven. Denk aan de locaties, verschillende outfits, props en het decor.

4. Filmen! Waar moet ik op letten als ik ga filmen? Hoe werken de videobewerkingsapps precies? In een les met de filmdocenten leerden de leerlingen hoe ze goed konden filmen met de iPads. Bijvoorbeeld dat je altijd even moet checken of de acteurs er klaar voor zijn, en dat je altijd iets eerder begint met filmen. De leerlingen gingen los! Filmen, props maken voor nieuwe scènes die ze hadden bedacht, geluid opnemen ...

5. Editen, afronden en posters maken. Sommige films waren te lang. Dan is het tijd om elkaar moeilijke vragen te stellen. Is die scène echt nodig voor het verhaal of kan ie weg? Terwijl de editors aan het editen waren, ontwierpen de andere leerlingen prachtige filmposters om mensen nieuwsgierig te maken naar hun films.

6. Uploaden voor Filmfeest. De leerlingen wierpen nog een laatste blik op hun films en maakten nog een paar kleine aanpassingen. Daarna is elke film geëxporteerd en stuurden leraren Femke en Dineke de films in voor het Filmfeest Friesland.

7. Première op het Filmfeest. De films van de leerlingen draaiden woensdag 14 mei in filmhuis Slieker. Dat was één groot feest. Veel popcorn, een rode loper en natuurlijk opperste concentratie - en trots - tijdens het kijken van hun eigen films. Na afloop bespraken de leerlingen hun films samen na. Wat zagen ze? Wat voelden ze daarbij? Ze deelden hun ervaringen en reflecteerden op het gehele proces. Wat ging goed en wat kon beter?

Oefenen met verhalen bedenken: met kaarten van het spel Dixit verzonnen leerlingen een verhaal, dat zij in een kort script en storyboard uitwerkten.

Zo kwamen de vijf filmvaardigheden aan bod tijdens de lessen:

• Beleven

  Ter introductie bekeken de leerlingen een aantal verschillende korte films. Ze hebben gefilmd op verschillende locaties, geoefend met acteren en tijdens de première hun eigen films op het grote doek gezien.

• Verwoorden

  De leerlingen hebben hun ideeën omgezet in een script en een storyboard. Tijdens de lessenreeks hebben ze goed verwoord waar ze tegenaan liepen en wat ze nog van ons nodig hadden.

• Reflecteren

  Bij elke fase, van script en storyboard tot het editen, hebben de leerlingen moeten reflecteren op hun eigen werk (en dat van anderen). Wat gaat mee naar de volgende fase? Wat laten we weg?

• Onderzoeken

  De leerlingen hebben onderzocht wat voor invloed licht heeft op het schieten van beeldmateriaal, hoe geluid en muziek een grote rol speelt en wat er gebeurd als je scènes inkort.

• Creëren

  Zelf een script schrijven, een storyboard tekenen, acteren, regisseren, filmen en editen. Van begin tot het einde hebben de leerlingen alles zelf mogen maken.