Internationale Schakelklas (ISK)

Het inzetten van film in de klas biedt veel mogelijkheden voor zowel leraren als leerlingen, en is juist voor ISK-leerlingen van grote waarde. Op deze pagina ontdek je waarom film zo’n krachtig middel is binnen het ISK-onderwijs.

Om het jou als docent makkelijker te maken, laten we zien waar je geschikte films en lesmateriaal voor jonge nieuwkomers kunt vinden. We geven richtlijnen die je kunnen helpen om een passende film te kiezen voor in je klas en lichten een aantal filmtitels uit die qua taal, lengte en thematiek goed aansluiten bij de doelgroep. Onderaan de pagina verwijzen we bovendien naar enkele organisaties en festivals met veel ervaring in filmeducatie voor de ISK, waar je terechtkunt voor workshops, vertoningen of advies.

Of je nu een film inzet om het gesprek op gang te brengen of met je klas aan de slag wilt gaan met een eigen filmproject – deze pagina helpt je op weg om filmeducatie in te zetten op een manier die past bij jouw leerlingen en lessen! 

Waarom film in de ISK? 

Jonge nieuwkomers groeien op met bewegend beeld in allerlei vormen, van nieuws en films tot vlogs en games: film sluit helemaal aan bij hun belevingswereld. Maar film is meer dan alleen herkenbaar en toegankelijk: het inzetten van film in een internationale schakelklas is om verschillende redenen van grote waarde: 

1. Nederlands leren

   Film kan op verschillende manieren bijdragen aan taalontwikkeling. Een interessante film stimuleert leerlingen om de woorden, zinsconstructies en verschillende accenten te begrijpen. Zeker als je vooraf kijkvragen meegeeft, oefenen de leerlingen hun luistervaardigheid. Wanneer ze na afloop hun kijkervaring onder woorden brengen, werk je aan spreekvaardigheid. Ook filmprojecten waarin veel wordt samengewerkt creëren authentieke spreek- en luistersituaties. 

2. Burgerschapsonderwijs

   Naast het leren van een nieuwe taal, wil je als leraar dat je leerlingen kunnen reflecteren op de nieuwe maatschappij waarin ze leven. Met film breng je de buitenwereld de klas binnen en kun je het gesprek over onderwerpen als cultuur, samenleving en identiteit makkelijker aangaan. Door uitdagende onderwerpen op het scherm te zien én erover te praten, ontstaat er ruimte voor reflectie, begrip en verbinding. 

3. Mediawijsheid

   Net zoals andere jongeren, krijgen ISK-leerlingen enorm veel online content te zien. Door misleidende AI-beelden, dubieuze nieuwsberichten en een veelheid aan beeldbronnen hebben veel ISK-leerlingen een ingewikkelde relatie met media. Samen met jongeren reflecteren op al die content is dus van groot belang. Welke invloed heeft montage op betekenis? Hoe werkt ‘framing’? Door samen met je leerlingen bewust naar film te kijken, leer je de taal van beeld spreken en reflecteer je op de betekenis ervan. 

4. Talentontwikkeling

   Het maken van film is binnen de ISK een krachtig middel. Wanneer leerlingen de camera in handen krijgen, veranderen ze van toeschouwer in verteller. Ze worden gestimuleerd om zich creatief te uiten en krijgen de kans om hun talenten te ontwikkelen, of dat nu schrijven, acteren, plannen, ontwerpen, filmen of regisseren is. Door de veelzijdigheid van film worden alle leerlingen in hun kracht gezet. Zo dragen deze creatieve filmopdrachten bij aan het vergroten van positieve ervaringen en het zelfvertrouwen van de leerlingen.

5. Representatie

   Nieuwkomers worden vaak negatief afgebeeld in de media: ze zijn een bedreiging of een slachtoffer. Studies bewijzen dat een negatieve portrettering of een gebrek aan representatie van bepaalde groepen bijdraagt aan gevoelens van marginalisatie en onzichtbaarheid. Als je films inzet met realistische personages en perspectieven waarin leerlingen zich wél kunnen herkennen, zorgt dat bij de leerlingen voor een gevoel van inclusie en positieve gevoelens over zichzelf en hun afkomst. 

Meer weten over nieuwkomersonderwijs en filmeducatie?

In de zomer van 2025 zal Filmhub Zuid-Holland de publicatie Filmeducatie en nieuwkomersonderwijs in Zuid-Holland uitbrengen, bedoeld om aanbieders, filmvakdocenten, cultuurbemiddelaars en leraren in heel Nederland praktische handvatten te bieden om aan de slag te gaan met filmeducatie en nieuwkomers. 

Het is natuurlijk ook leuk om zelf op zoek te gaan naar geschikte films voor je leerlingen. Een aantal tips die je kunt meenemen in je zoektocht: 

1. Het is voor ISK-leerlingen nog moeilijk om Nederlandse ondertiteling te lezen bij een anderstalige film. Kies daarom bij voorkeur voor films die Nederlands gesproken zijn (en vertoon ze met of zonder Nederlandse ondertiteling).

2. Geef je les in Nederland? Kies dan geen films waarin overwegend Belgisch of Surinaams-Nederlands wordt gesproken. 

3. In onze filmdatabase heb je de optie om films te selecteren zonder dialoog. Dat kan handig zijn als je leerlingen nog zeer weinig Nederlands begrijpen. 

4. Houd rekening met de leeftijd van je leerlingen. Soms kan een film uit het aanbod van groep 7-8 goed werken, maar waak voor films die te kinderachtig zijn. De leerlingen kunnen dan wel volgen, maar zullen afhaken vanwege de inhoud.

5. Kies voor films die aansluiten bij de interesse van de leerlingen. Als het mogelijk is, kun je ze zelf laten kiezen tussen een aantal opties. Laat de trailer van de films zien en laat de leerlingen stemmen. 

6. Als je een filmisch element (zoals bv. ‘een cliffhanger’) wil illustreren, breng dan de belevingswereld van de jongeren nog meer in de les door ze te vragen naar films of series die ze zelf kijken. 

7. Representatie is belangrijk, dus zoek naar films met personages waarin de jongeren zich kunnen herkennen. Vermijd films die stereotypen versterken. 

8. Wil je een film kiezen met een zwaar thema, zoals bijvoorbeeld racisme of vormen van geweld? Dat kan, maar vermijd dan films met zeer expliciete scènes, zorg dat de leerlingen vooraf weten waar de film over gaat en geef ze de optie om de film niet te kijken. Creëer na afloop ruimte voor gesprek: een veilig klasklimaat en een goede voorbereiding zijn hier essentieel. 

9. Een film met een zwaarder thema kan waardevolle gesprekken opleveren, maar denk eraan om ook voor onderwerpen te kiezen rond een positief thema zoals doorzettingsvermogen, vriendschap of talenten. 

Heb je meer context nodig bij deze tips? In de publicatie Filmeducatie en nieuwkomersonderwijs in Zuid-Holland worden deze tips verder uitgediept. 

1 King Ridwan, 15 min, gratis te bekijken op NPO doc en te boeken als onderdeel van de nieuwe Short Special van Movies that Matter. Het festival ontwikkelde dit bioscoopprogramma speciaal voor ISK- en praktijkonderwijs. In King Ridwan maken we kennis met de 20-jarige TikTokker Ridwan: een jongen met een verstandelijke beperking die serieus genomen wil worden in zijn droom om een succesvolle rapper te worden. De korte film toont hoe Ridwan omgaat met persoonlijke uitdagingen en laat de leerlingen reflecteren op wat het betekent om ‘anders’ te zijn.

Wil je samen met je leerlingen naar de Short Special en zowel King Ridwan als Bezorgd kijken? Schrijf je dan hier in voor de bioscoopvertoning mét moderator. Er is ook een voorbereidende les voor in de klas beschikbaar!  

2 Quotum, 3 min, gratis te bekijken op Vimeo met inloggegevens van Movies that Matter festival. In deze korte film krijgt elke inwoner van de planeet een app met een CO2-quotum. Is je quotum op, dan zijn de gevolgen behoorlijk bloederig! Door de korte duur en het beperkte gebruik van dialogen wordt het thema klimaatverandering op een toegankelijke manier behandeld. Het lesmateriaal dat te vinden is bij deze film werd niet voor het ISK-onderwijs ontwikkeld, maar kan wel inspiratie bieden voor je eigen lesmateriaal.

3 Kendis, 15 min, gratis te bekijken op de pagina van IDFA met een Docschool account voor leraren. In de film zien we hoe de vijftienjarige Lavanya Raghoenandan (oftewel DJ Kendis) als jongste DJ optreedt tijdens festivals en dancefeesten. Niet alleen haar jonge leeftijd maakt dat bijzonder: door een ongeluk heeft Lavanya constant pijn. Een film die het gesprek opent over doorzettingsvermogen en je passie volgen. Deze film was onderdeel van de Short Special: Kendis en King Ridwan van Movies that Matter. De bijbehorende les werd speciaal voor de ISK ontwikkeld.

4 Champ, 16 min, gratis te bekijken op de pagina van IDFA met een Docschool account voor leraren. Champ gaat over ambitieuze kickbokser Esma (14) die ‘s werelds beste vechter wil worden. De film behandelt thema’s als familie, sport en beweging, ziekte en tegenslag. We zien hoe een jonge vrouw omgaat met veranderingen, zelfvertrouwen ontwikkelt en haar plek vindt binnen haar sociale omgeving. Champ is een mooie aanleiding om met ISK-leerlingen te praten over persoonlijke groei, ambities en het belang van steun uit je omgeving.

Movies that Matter

Al bijna 20 jaar organiseert Movies that Matter filmvertoningen die zich focussen op mensenrechten en een duurzame samenleving. Ze staan bekend om hun sterke educatieprogramma's, waarbij zij filmvertoningen altijd combineren met verdiepende programma’s zoals nagesprekken, paneldiscussies, lesmaterialen of workshops. Deze programma's zijn jaarrond te boeken door het hele land, en daarnaast hebben ze ook een aanbod met films en lesmateriaal dat online beschikbaar is. Benieuwd welke programma's Movies that Matter aanbiedt voor internationale schakelklassen? Bekijk het aanbod voor films in de klas en kies bij 'niveau' voor ISK.

Common Frames

Als je met je ISK-klas film wil maken, is Common Frames dé partij om mee samen te werken. Deze organisatie is gespecialiseerd in media, migratie en diversiteit en werkt al jaren nauw samen met ISK-leerlingen. Ze bieden inspirerende projecten waarbij jongeren zelf film maken en hun stem laten horen. Op de website van Common Frames kun je korte films van jonge nieuwkomers bekijken en lezen over hun lesaanbod. Of je nu een workshop zoekt, een meerdaags traject of ondersteuning bij het opzetten van een filmproject in je eigen klas – hun expertise sluit naadloos aan bij de behoeften van deze doelgroep. 

Andere aanbieders

Er zijn nog heel wat andere filmeducatieve aanbieders die workshops en vertoningen organiseren voor internationale schakelklassen. Neem contact op met je lokale Filmhub om de juiste match te vinden.