In 2021 organiseerde het Netwerk Filmeducatie het webinar Wicked Film Assignments- Filmeducatie als artistieke praktijk (2021) vol tips & tricks voor uitdagende filmopdrachten die op dezelfde manier zijn ingestoken als de kunstopdrachten in het boek Wicked Arts Assignments (2020). De sprekers waren Emiel Heijnen en Melissa Bremmer, de redacteuren van dit boek vol kunstopdrachten die ze omschrijven als gewaagd, ongebruikelijk, dwars, grappig, poëtisch, inspirerend, sociaal betrokken of anderszins uitdagend.
Meer dan 95 kunstenaars en kunstdocenten leverden een bijdrage aan het boek in de vorm van een wicked kunstopdracht die ogenschijnlijk simpel is, maar maximaal uitdagend. Artistieke visie, didactische aanpak en technieken of methoden; alles zit erin. Met deze samenvatting van het webinar maak je zelf maximaal uitdagende filmopdrachten.
Op zoek naar filmopdrachten?
Scroll naar beneden voor tien Wicked Film Assignments!
Creatief op scherp
Wicked Arts Assignments zijn opdrachten waarmee je je leerlingen en jezelf creatief op scherp zet. "Wat we bedoelen met wicked arts assignments is wat in de onderwijskunde ‘complexe opdrachten’ wordt genoemd," vertelt Emiel, "niet heel sexy als naam, vandaar de titel Wicked Arts Assignments".
In een complexe opdracht zit besloten wat leerlingen moeten doen, tegelijkertijd biedt het ruimte voor een eigen invulling. Het zijn opdrachten die leerlingen aan het denken zetten. Emiel: "Je kunt ze uitvoeren in verschillende disciplines waarbij het meestal niet zozeer om techniek draait, maar om verbeelding, creativiteit en eigen ideeën."
Leg een uitdagende beperking op
Bij een Wicked Arts Assignment leg je als docent uitdagende beperkingen op (in het Engels: enabling constraints). Want een opdracht zo gesloten als een Ikea-handleiding levert saaie en vergelijkbare resultaten op. Voor de leerling is het niet artistiek uitdagend. Geef je compleet open opdrachten, dan zuchten leerlingen: ik weet niet wat ik moet doen, wat bedoelen ze nou met deze opdracht?
"Met uitdagende beperkingen in je opdracht, kies je voor een vorm die tussen de open en gesloten opdracht inzit," zegt Melissa. Precies dit is wat Wicked Arts Assignments kenmerkt. Emiel: "Leerlingen moeten door de beperking heel creatief worden en binnen het kader allerlei oplossingen gaan zoeken. Beperkingen geven een mate van veiligheid, maar dagen grappig genoeg ook uit. Dus juist met beperkingen zet je leerlingen in beweging."
“Formuleer je die beperkingen ook nog eens in een krachtige zin, dan kunnen de leerlingen die zin goed onthouden,” zegt Melissa, “en het zet leerlingen vaak helemaal aan.” Kunstenaar en docent Clark Goldsberry vroeg aan zijn leerlingen: maak een sculptuur die slechts één minuut duurt. Het enthousiasmeert en de beperking in de vorm van een tijdslimiet is helder.
Ruimte geven en bijsturen
Op z’n best sla je met een complexe opdracht ook nog een brug tussen de eigen fascinaties van leerlingen -dus wat ze zelf interessant vinden- en de grotere, bredere kunstwereld. Melissa: “Want je wilt hun horizon verbreden.” Hoe je dat doet? Lees opdracht 9 in het lijstje Wicked Film Assignments hieronder.
Wicked Arts Assignments nodigen leerlingen heel erg uit om dingen te onderzoeken, te exploreren en in een creatief proces te komen. Maar dat betekent niet dat je leerlingen helemaal los moet laten. Melissa: "We geloven in een goede begeleiding vanuit de docent, want die helpt de leerling verder. Wat de meeste kunst- en filmdocenten vast herkennen, is dat leerlingen in een creatief proces gefrustreerd raken, vastlopen of er geen zin meer in hebben." Het is al goed als je als docent negatieve gevoelens normaliseert, vinden de auteurs. "Leg uit: jongens, dit hoort bij het creatieve proces, het is normaal en je mag frustratie voelen."
Concreet aan de slag
Ook herkenbaar: in elke klas heb je afraffelaars die binnen tien minuten klaar zijn en perfectionisten die meer tijd nodig hebben. En stagneerders, dat zijn leerlingen in groepsverband die eindeloos overleggen. Melissa: “Probeer ze ‘uit de taal’ te halen, laat ze een moodboard maken waarmee ze hun idee visualiseren. Of geef ze meteen een camera waarmee ze actief aan de slag gaan. Laat daar maar ideeën uit voortkomen."
Bij dit soort opdrachten word je als docent aangesproken op je vermogen om te schakelen. Want je stuurt aan op eigen ideeën en dat is moeilijker dan leerlingen allemaal hetzelfde laten maken. Je krijgt ook te maken met technieken waarvan je zelf misschien niet alle kennis en vaardigheden hebt. Emiel: "Stel je open voor wat jouw klas te berde brengt. Als docent sta je het beste in een lerende stand. Goed kunnen luisteren, soms afremmen en vooral meebewegen, dat is wat er van je gevraagd wordt."
Webinar Wicked Film Assignments terugkijken?
10 Wicked Film Assignments
Kunstopdrachten van kunstenaars en docenten uit het boek werden tijdens de webinar omgevormd tot filmopdrachten, om direct in je lespraktijk te gebruiken.
1 Kies of schrijf de muziek voor een romantische eerste-kus-scène
Zonder dat er gesproken wordt spat de zindering van het scherm, want muziek heeft een belangrijke rol bij het overbrengen van emoties (geïnspireerd op een idee van Erik Schrooten).
2 Leg beweging vast vanuit het perspectief van een kleiner diersoort
Wat zie je als je je in een zenuwachtige eekhoorn inleeft? (Angela Inez Baldus).
3 Maak een one-minute-film
'Maak een sculptuur die slechts een minuut duurt' is een uitdagende beperking in de vorm van een tijdslimiet (Clark Goldsberry, geïnspireerd op de one-minute-sculptures van Erwin Wurm).
4 Maak een stop motion film met alleen karton
Alle denkbare materialen en technieken zijn mogelijk als beperking (idee geïnspireerd op werk van kunstenaar Thomas Demand).
5 Gebruik bestaand filmmateriaal en remix tot een nieuwe film
Dit zie je breder terug in de kunstwereld, zoals kunstinstallatie The Clock van Christian Marclay (Emiel Heijnen).
6 Schrijf een filmscène over een herinnering die je achtervolgt
Een poëtische opdracht met gegarandeerd heel verschillende uitkomsten (geïnspireerd op een idee van Rein Jelle Terpstra).
7 Schrijf een narratief dat niet langer is dan dit kleine papiertje
Een grappige tweede beperking die je bovenop de vorige filmopdracht kunt leggen (Maarten Koole).
8 Maak een post-truth documentary (ofwel: lieg!)
Een boodschap vanuit de Me Too-beweging, het echte verhaal over je grootste idool of de kat van de buurman; alles is mogelijk in de gelogen docu (geïnspireerd op een idee van Dissiminart Collective).
9 Maak een clair-obscur portret met het licht van je telefoon
Een goed voorbeeld van hoe je een brug slaat tussen de leerling zelf en de bredere kunstwereld, in dit geval hun mobiele telefoon (zijn of haar meest intieme bezit) en een schildertechniek uit de renaissance (Maria Letsiou).
10 Maak een interventie die je anders naar je omgeving laat kijken
Deze laatste filmopdracht komt van de speciale gast, kunstdocent Oskar Maarleveld. Tijdens het webinar vroeg Sosha aan hem: Hoe wakker je als docent echt enthousiasme voor film op?
Oskar: “Er zijn veel voorbeelden met special effects en geniale edits, maar filmen gaat in mijn ogen vooral over een frisse, verrassende blik. De uitwerking hoeft niet per se technisch ingewikkeld te zijn, het mag simpel en low tech. Leerlingen ontdekken daarmee dat je met een eenvoudige oefening een heel interessant beeld kunt creëren. Vraag leerlingen om deze wicked filmopdracht in de omgeving van hun huis te doen, met de camera van hun telefoon. Noem deze filmopdracht die je anders naar je eigen omgeving doet kijken een 'oefening' of 'testje’. Zo maak je het laagdrempelig.”
Onderstaande afbeelding: still uit een poëtisch filmpje dat een leerling van Oskar maakte bij de filmopdracht 'Maak een interventie die je anders naar je eigen omgeving laat kijken'. In een dakgoot, te zien vanuit de slaapkamer van de leerling, 'dansen' meerdere kleine witte bootjes op muziek.
Het webinar Wicked Film Assignments- Filmeducatie als artistieke praktijk werd georganiseerd door het Netwerk Filmeducatie in samenwerking met het Lectoraat Kunsteducatie en Breitner Academie van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten op 9 april 2021. Het boek Wicked Arts Assignments is verschenen bij uitgeverij Valiz (€ 19,90).
Tip
Heb jij een uitdagende filmopdracht bedacht en lijkt het je leuk als deze in een nieuw boek (het vervolg) wordt opgenomen? Via www.wickedartsassignments.com kun je jouw filmopdracht uploaden!
Afbeelding bovenaan dit artikel: Bars (René van Zundert).
