Carlo Dias over Generation Z: "We zien hoe de kinderen groeien en zich ontwikkelen".

Wat is Generation Z?

"Het door Creative Europe ondersteunde project Generation Z onderzocht in Marseille, Brussel en Amsterdam Nieuw-West hoe een brug te bouwen tussen het filmhuisaanbod en een jonge(re) generatie filmhuisbezoekers.

Bij dit project leren kinderen en jongeren over bewegend beeld en creëren ze een filmprogramma dat bij hun belevingswereld aansluit. Culturele professionals in Europa kunnen gebruik maken van de expertise die we opdoen. Zo bieden de resultaten inzicht in hoe bioscopen hun publiek kunnen verbreden.

In 2020 vertelde iemand die ik uit de distributiewereld in Brussel ken: wij zijn bezig met een aanvraag voor een filmeducatie-project bij Creative Europe. De call ging over het optuigen van cinemahubs in uitdagende wijken waar geen bioscoop-infrastructuur is. Er waren drie partijen nodig om de aanvraag bij dit fonds van de Europese Unie in te dienen. Naast de partij in Brussel was er al een partner in Marseille.

Met Aydin Dehzad en Bas Broertjes ben ik in dit project gestapt als partner in Amsterdam. Voor ons een schot in de roos, want met onze stichting -Oxville Cinema- organiseren wij sinds vier jaar filmvertoningen in Amsterdam Nieuw-West. We maken een filmprogrammering met de buurt voor de buurt. Echt community cinema dus.

In oktober 2020 gingen we van start met een programma dat in drie landen tegelijk liep. Marseille richt zich op jongeren van 12 t/m 18 en Brussel focust zich op studenten. Ons workshoptraject voor Amsterdamse kinderen van 8 t/m 12 jaar is gericht op jonge talenten ontdekken en begeleiden in hun eigen omgeving. De deelnemers zijn meer dan alleen een toeschouwer; ze worden programmeur en maker en werken toe naar een festival waarbij zij bepalen wat er op witte doek wordt geprojecteerd.”

Wat leren de kinderen?

“Het traject bestaat uit meerdere workshops die in een buurthuis in Amsterdam Nieuw-West plaatsvinden. Elke week komt iets anders aan de orde. De kinderen leren over documentaires, maken animaties, ontdekken wat promotie en marketing inhoudt en maken een trailer. We hebben korte films gekeken die de kinderen hartstikke leuk vonden. Munya in mij vonden ze fantastisch, deze film leidde tot een uitgebreid gesprek.

Taartrovers van onder andere Cinemini in Eye begeleidt de kinderen en elke week hebben we een gastdocent die de wereld van film een beetje dichterbij brengt. Het liefst nodigen we docenten uit die net als de kinderen een bi-culturele achtergrond hebben. Het tilt de kinderen op om een filmmaker uit Slotervaart te ontmoeten, ze hebben zoiets van: het kan gewoon, een toekomst als maker is niet een ver-van mijn-bed-show. Sharif Abdel Mawla heeft Egyptische roots en regisseerde de film Jetski die zich afspeelt in Nieuw-West. Toen de kinderen een scène naspeelden uit Jetski kwam Sharif als verrassing kijken. Geweldig vonden ze dat.”

Op wat voor manier is dit een echt bottom-up project?

“De ervaring die Aydin, Bas en ik met Oxville hebben opgedaan, is dat de bewoners van Nieuw-West een heel andere wens hebben dan Amsterdammers binnen de ring. Dus wil je diverse groepen verwelkomen? Betrek de buurtbewoners bij je programmering. Op de dag van de Surinaamse onafhankelijkheid vertoonden we Surinaamse documentaires en hadden we Surinaamse catering. Met 250 stoelen waren we uitverkocht.

We hebben verschillende groepen mogen verwelkomen. Het maakte dat ons uitgangspunt bij het Generation Z-project was: wat willen de kinderen zien op het grote scherm? Waar houden zij zich mee bezig? We gaan niet voor hen bepalen wat ze moeten zien. Want er is een groot gat tussen wat er gebeurt in het filmhuis en de wensen en ambities van de kinderen in deze wijk. Jongeren identificeren zich vaak niet met wat er in filmhuizen wordt getoond. Het is vaak zo elitair ingestoken dat ze zich bijna te dom voelen om mee te praten en geen vraag durven te stellen. Een nieuwe groep- de toekomst eigenlijk- wordt zo eigenlijk buiten de deur gehouden.

Ons doel is om dat te overbruggen door te luisteren naar wat de kinderen te zeggen hebben. Wat zien zij als ze thuis zijn, wat kijken ze op hun smartphone? En hoe kunnen we dit zo goed mogelijk vertalen naar een programma op het witte doen? We vragen de kinderen wekelijks wat ze hebben gezien en wat hun favorieten zijn. E.T. en een Bollywood-productie waren dit bijvoorbeeld, en ook The Sixth Sense die natuurlijk wel heftig is.

Hilarische YouTube-filmpjes werden het vaakst genoemd. Wat ons opvalt, is dat de kinderen alles kunnen en mogen zien. Bioscoopfilms vinden ze al snel kinderachtig. We laten de kinderen vrij bij het voordragen van filmtitels, maar brengen wel enige kaders aan. Zo gieten ze het filmprogramma binnen een thema, waardoor ze zich moeten afvragen: past dit filmpje wel binnen het programma?

Bij het festival dat de kinderen organiseren, doen de kinderen alles zelf van A tot Z. Dus ook de marketing en promotie door bijvoorbeeld door TikToks te maken, zodat hun familie en vrienden straks allemaal komen kijken.

Het concreet maken van een bottom up-idee, dat is voor ons ook belangrijk. Instituties werken nog vanuit het idee: wij vertellen wat je moet doen, wij vullen in wat je moet zien. Maar dat is in verandering, want er is een kleine revolutie gaande in de culturele sector. Deze omwenteling is echt nodig want nieuwe groepen voelen zich niet gehoord. Luisteren, daar begint het. Ook naar kinderen die heel ander idee hebben bij beeld consumeren.”

Waarom wilden jullie graag dat dit project er kwam? 

“Ik woon in Amsterdam Nieuw-West en ben er geboren en getogen. Als jongere miste ik bioscoop in de buurt. Toen ik aan Aydin werd voorgesteld op het filmfestival van Cannes kwamen we erachter dat we allebei in Nieuw-West zijn opgegroeid en dat hij ook een bioscoop had gemist. Op een borrel zeg je al snel: we gaan dit even fixen! Maar we hebben toch doorgepakt met de oprichting van Stichting Oxville in 2017.

We hadden ook het verlangen en de ambitie voor filmeducatie en talentontwikkeling in deze wijk en het is heel goed om te merken dat wat we in ons hoofd hadden ook zo uitpakt. We zien de kinderen groeien. Een moeder zei dat ze haar dochter heeft zien ontwikkelen van een verlegen, onzeker meisje in een sociale, stoere meid die haar creativiteit durft te gebruiken en dat ook op school laat zien. We werken met vijftien kinderen, stel dat we vijf kinderen op weg helpen met dit project. Dan hebben we bereikt waar we op hoopten."

Foto bovenaan dit artikel: links Bas Broertjes, midden Carlo Dias en rechts Aydin Dehzad. Fotografie: Lauren Mae Murphy.