Wat is filmeducatie?
Filmeducatie is leren door het bewust kijken, maken en onderzoeken van film. Film is daarbij een breed begrip: het omvat animatiefilms en speelfilms, fictiefilms en documentaires, korte films en tv-series, maar ook narratieve games en VR-belevingen. Ook het educatieve aspect van filmeducatie kan vele gedaanten aannemen: denk aan het bespreken van films in de klas, of het maken van een documentaire als profielwerkstuk. Kortom: film is op allerlei manieren voor allerlei onderwijsdoelen in te zetten.
Welke meerwaarde heeft filmeducatie voor geschiedenis?
Kinderen en jongeren hebben in hun dagelijks leven op allerlei manieren met bewegend beeld te maken. Met filmeducatie kun je daarop inspelen en aansluiten op hun belevingswereld. Zo kun je de lesstof toegankelijker maken, er een ander perspectief op bieden en de motivatie van leerlingen versterken. Zeker voor een vak als geschiedenis, waarbij de onderwerpen in tijd en plaats vaak ver van leerlingen af staan, kan film laten zien hoe betekenisvol de geschiedenis is voor het heden.
" Als geschiedenisdocent moet je niet vergeten dat we leerlingen de geschiedenis van volwassen mensen proberen te onderwijzen. Het is daarom belangrijk om de geschiedenis te koppelen aan het heden en aan hun belevingswereld."
- Koen Henskens, lerarenopleider geschiedenis
Maar hoe doen filmmakers dat eigenlijk, die historische periode of gebeurtenis voor je ontsluiten? Hoe laten zij je meevoelen met een gladiator uit de oudheid, of een koningin uit de 17e eeuw? Wie is de slechterik en wie de held in het verhaal, en hoe weet je dat? De antwoorden op die vragen zijn veelzeggend. Film maakt zichtbaar dat onze blik op de geschiedenis nooit neutraal is, maar altijd bepaald wordt door de tijd en plaats waarin de film gemaakt is en waarin we de film beschouwen. Door daarop te reflecteren, kun je met leerlingen historische vaardigheden oefenen.
Filmeducatie omvat ook het opdoen van burgerschapskennis en -vaardigheden. Film kan het dominante perspectief versterken maar ook bevragen. Films door en over gemarginaliseerde gemeenschappen en personen bijvoorbeeld, kunnen nieuwe inzichten bieden in maatschappelijke kwesties. Denk aan het koloniale verleden van Nederland, maar ook aan de positie van vrouwen en queer personen door de jaren heen. Verder kunnen films historische context bieden bij conflicten of totalitaire regimes en de daarmee samenhangende geopolitieke verhoudingen concreet maken. Met de juiste inzet kun je in je geschiedenisles een genuanceerd en geïnformeerd gesprek voeren over allerlei maatschappelijke thema’s, door leerlingen kennis te laten maken met een spectrum aan zienswijzen en kennis.
" Oordelen over het verleden is voor ons makkelijk, maar je moet dingen wel in de tijd kunnen plaatsen. Beeldbronnen zoals film kunnen daarbij helpen."
- Mark Hagenaars, geschiedenisdocent
Hoe begin ik met filmeducatie in mijn les?
Ben je overtuigd, en wil je aan de slag? Dan is onze pagina met filmtips en lessen, gesorteerd per tijdvak, een uitstekend startpunt. Of bekijk onze themadossiers. Wil je op de hoogte blijven van alles wat we doen op het gebied van film en geschiedenis? Of wil je ondersteuning op maat? Ga dan naar de pagina Netwerk en ondersteuning. Tot slot vind je ietsje verderop hieronder een selectie van artikelen en andere inspiratie. Veel plezier!
