Peter van Dijk: "Als schoolleider zie ik het als mijn taak om zichtbaar te maken wat een filmleraar doet"

De verkiezing Filmleraar van het Jaar zet leraren in het zonnetje die leerlingen activeren met film. Geschiedenisdocent Mark Hagenaars is één van de regionale winnaars van de vorige editie. Hij geeft les op de lokatie van CSG De Goudse Waarden in Gouda waar Peter schoolleider is.

Bovenstaande afbeelding: still uit Wie was Rosa Parks?, bron: YouTube-kanaal Geschiedenis in Beweging.

Een filmopdracht die leerlingen goed leert kijken naar hun omgeving, is: breng een voorwerp uit de Middeleeuwen tot leven. Ze bezoeken Museum Gouda en kiezen een voorwerp, zoals een brief van Willem van Oranje of de miskelk van Jacoba van Beieren. "Sommige voorwerpen mogen ze zelfs in hun handen houden. Dat doet al iets met ze."

Mark zet zijn leerlingen aan door te benadrukken: je hebt deze ene kans om je helemaal in het voorwerp te verdiepen. Daardoor zijn ze erop gebrand om alles over dat voorwerp uit te zoeken. Wat heeft er in die brief gestaan, wat zijn de contexten? Op verschillende historische plekken in de stad die een verband met het voorwerp hebben, vertellen ze in een zelfgemaakt filmpje over de geschiedenis.

"Je kijkt daardoor opeens met andere ogen naar je eigen stad waar je veel terugvindt van de middeleeuwen," zegt Peter. Mark gaat ook in op hoe je iets in beeld brengt. Hoe breng je niet alleen feitenkennis over, maar ook een boodschap? Het begrip daarvan groeit als je zelf film maakt en daarbij verwoordt waarom de geschiedenis je raakt.

Wat zijn leeropbrengsten waar jij enthousiast van wordt?

"Geschiedenis is veel meer dan feiten over het verleden. Het is wat mensen uit een bepaalde periode over mensen uit een andere periode willen vertellen. Ik ben nog ben opgevoed met spannende verhalen over VOC-helden, maar vandaag de dag staan we daar kritischer tegenover.

Mark kijkt met leerlingen filmfragmenten van verschillende momenten. Wat zei Balkenende over de VOC? Hoe laten de makers van historische films zien dat iemand een held is? En hoe wekt dat emoties op? Het doet je beseffen dat wat er over het verleden wordt verteld en hoe geschiedenis in beeld wordt gebracht, door de tijd verandert.

Als je het idee van framing eenmaal snapt, kijk je met een kritischer oog naar geschiedenisboeken en mediaberichten. Maar ook social media-filmpjes bekijk je kritischer zodra je vormen van framing en technieken van beeldmakers kunt herkennen. Nou, dáár word ik blij van. Want je bent op een verdiepende manier van lesgeven bezig en je verbindt geschiedenis aan burgerschap."

Wat heeft de verkiezing jullie school gebracht?

"We hebben de verkiezing breed uitgedragen binnen de school, op allerlei momenten hebben we Mark gefêteerd en we bekijken filmpjes van de leerlingen die hele leuke dingen maken. Ik wil dat iedereen hier kennis van neemt. Scholen moeten nu aan burgerschapsvorming doen en mijn visie daarop is dat het niet een vak apart zou moeten zijn, maar een kennisgebied dat door alle vakken heenloopt. Mark laat zien hoe je dat kunt bereiken met film."

Waarom is het, vanuit het perspectief van de schoolleider, belangrijk dat de verkiezing er is?

"Het zorgt ervoor dat mensen nieuwsgierig worden naar wat filmeducatie is. Kijk, als iemand in de bloemen worden gezet, ga je je erin verdiepen. Het zet iets in werking, docenten zeggen: dit vind ik interessant en hier kan ik ook iets mee binnen mijn vak. Ik hoop ook echt dat het begrip van filmeducatie via andere regionale filmleraren rondgaat binnen hun eigen scholen en binnen de regio’s."

Bekijk het filmpje van Nathan Bosman en Beatrijs Ruiter (leerlingen van geschiedenisdocent Mark Hagenaars) bij de filmopdracht 'Gouda in de middeleeuwen'.