Het surrealisme begon met het Surrealistisch Manifest van André Breton in 1924. Geïnspireerd door het dada-isme en de droomtheorieën van Freud schreef Breton dat kunstenaars beelden uit het onderbewustzijn moesten laten zien, zoals in dromen, waar je niet bewust nadenkt maar dingen toch ziet en voelt. Beeldende kunstenaars, zoals Dalí en René Magritte, maakte schilderijen met droomachtige, onverwachte en onrealistische beelden.
Ook in film werd onderzocht hoe deze droomachtige werelden konden worden overgebracht op het publiek. Het waren beeldende kunstenaars, zoals Salvador Dali, die het medium film gingen gebruiken. Een bekend film is de korte film Un Chien Andalou (1929), gemaakt door de Spaanse regisseur Luis Buñuel en kunstenaar Salvador Dalí. Het verhaal volgt geen normale logica, de beelden worden associatief gemonteerd en geluid / muziek zorgen voor vervreemding. Het voelt hierdoor alsof je een droom beleeft, waar tijd en gebeurtenissen niet kloppen.
In tegenstelling tot het Duitse expressionisme of het surrealisme in de beeldende kunst, is het surrealisme in film geen vaste stroming met één duidelijke stijl of periode. Surrealistische film kent juist veel verschillende vormen en filmmakers zijn er tot op de dag van vandaag mee blijven experimenteren. Wat het surrealisme in film bijzonder maakt, is dat het een manier biedt om emoties, dromen en het onderbewuste te onderzoeken. Filmmakers gebruiken het om te spelen met de grens tussen werkelijkheid en fantasie. Surrealisme blijft daarom belangrijk en invloedrijk. Je ziet het terug in droomscènes, in arthousefilms en zelfs in populaire horror- of thrillerfilms. Het daagt kijkers uit om anders te denken en te voelen, en blijft nieuwe generaties makers inspireren.
Un Chien Andalou (1929) bestaat uit een reeks droomachtige, bizarre beelden zonder logisch verhaal of tijdsverloop. Het bekendste moment is de schokkende openingsscène waarin het oog van een vrouw wordt doorgesneden. Buñuel en Dalí, de makers, wilden af van logica en betekenis. Ze maakten scènes die rechtstreeks uit hun dromen kwamen, zonder uitleg. Ze wilden de kijker verstoren, verrassen en confronteren met het irrationele.
Bekijk hier de film Un chien Andalou
Een voorbeeld van een surrealistische hedendaagse film is de film Hitte (2019). Wanneer een verlegen meisje op een warme zomerdag een ijssalon binnenstapt en een bolletje passievruchtijs bestelt, gaat het helemaal mis. De knappe ijscoman voert de hitte op, en het verlegen meisje smelt. Al snel blijkt dat ze wellicht niet de eerste is. Komische en vooral absurde korte film die op bijzondere wijze is vormgegeven.
Bekijk de film Hitte