Ritme en tijd

De filmmaker bepaalt hoe je als kijker het ritme en tijd van de film beleeft. Met het ritme van de film wordt de snelheid waarmee de shots zich afwisselen bedoeld. Dit bepaalt voor de kijker of de actie snel of juist vertraagd aanvoelt. In bijvoorbeeld een vechtscene beleeft de kijker snelheid, dit komt doordat de shots kortzijn en ze zich snel afwisselen. Terwijl in een romantische scene de tijd juist traag lijkt te gaan, dit komt omdat de shot langer duren. Naast het ritme van de film kan de filmmaker ook keuzes maken in de manier hoe de tijd verloopt in film, denk hier bv. aan flash-backs of slow-motions. Het ritme en het tijdsverloop van de film wordt tijdens het editen bepaald.

Er zijn 8 verschillende montagetechnieken die de tijdsverloop bepalen.

1. Freeze frame: een speciaal effect waarbij de actie even op pauze wordt gezet. Een freeze frame wordt in film vaak gebruikt in combinatie met een voice-over om commentaar te leveren op de gedachten en gevoelens van een personage. Zie voorbeeld

2. Slow-motion: bewegingen gaan langzamer dan ze in het echte leven zouden gaan. Meestal wordt slow-motion gebruikt om een dramatisch moment in de film te benadrukken. Zie voorbeeld

3. Fast-motion: bewegingen gaan sneller dan ze in het echte leven zouden gaan. Fast motion wordt vaak gebruikt in comedy, maar ook natuurfilms, zoals het opkomen van de zon. Een vorm van fast motion is een time-lapse video. Zie voorbeeld

4. Flash back: de kijker wordt mee teruggenomen naar het verleden. Vaak met het doel de situatie in het heden te verklaren of deze een lading mee te geven. Meestal wordt het begin van een flashback duidelijk aangegeven met een duidelijke overgang. Zie voorbeeld

5. Flash forward: De kijker wordt meegenomen naar de toekomst. Meestal wordt het begin van een flash-forward duidelijk aangegeven met een overgang, fade of overvloeiing. Zie voorbeeld

6. Cross-cutting: Op verschillende locaties, maar op hetzelfde moment vindt er iets plaats. In de film wissel je tussen de locaties. Deze techniek creëert vaak spanning en verhoogt het tempo binnen een scène. Zie voorbeeld

7. Overlapping action: een actie die wordt herhaald vanuit een ander standpunt. De actie zie je dus 2 (of meer) keer achter elkaar. Dit kan worden gebruikt om het dramatische effect van de actie te versterken. Zie voorbeeld

8. Elliptical editing: delen van een gebeurtenis worden weglaten, waardoor een onderbreking (ellips) in het verhaal ontstaat. zie voorbeeld

Voor de leerling

Bekijk de onderstaande filmvoorbeelden en maak de vragen:

1. Welke montagetechnieken vallen je op? Schrijf per filmvoorbeeld 1 montagetechniek op.

2. Wat was het effect van de montagetechniek op jou als kijker? Schrijf achter elke montagetechniek uit vraag 1 op wat het met jou deed.
   
   Kies uit de volgende opties:
   Je ervaarde de emoties van de personages
   Je voelde de sfeer beter
   Je begreep het verhaal, de locatie of de personages beter, omdat je informatie kreeg.
   Anders, namelijk..

3. Vergelijk tot slot de filmvoorbeelden met elkaar: zijn de montagetechnieken hetzelfde? Was het effect op jou hetzelfde?