Verhaal

Een film vertelt meestal een verhaal. Een verhaalstructuur is de manier waarop dat verhaal is opgebouwd. Het zorgt voor een gevoel van orde en samenhang in het verhaal. Het helpt bij het opbouwen van spanning en suspense, en maakt elementen zoals vooruitwijzingen, flashbacks en oplopende actie mogelijk. Zonder een structuur kunnen kijkers hun interesse verliezen of in de war raken door het gebrek aan richting in het plot. Toch zijn er ook stijlen in de cinema die meer experimenteel zijn en juist de structuur loslaten.

Er zijn verschillende verhaalstructuren:

1. Een structuur die veel gebruikt wordt in mainstream film is de hero's journey. Deze structuur is gericht op een actie of avontuur van een held. Het verhaal doorloopt een aantal fases: de held begint in de gewone wereld, krijgt een roeping tot avontuur, gaat op pad, krijgt hulp, overwint vijanden, en keert terug met nieuwe kennis of kracht. Deze verhaalstructuur is opgebouwd volgens de verhaalopbouw van de Griekse denker Aristoteles. Dit zijn de onderdelen van een goed verhaal volgens Aristoteles:

   1. Expositie: In het begin van de film wordt informatie gegeven over het soort verhaal, waar en wanneer het verhaal zich afspeelt en wie de hoofdpersoon is. Een begin van de expositie zie je in de openingsscene van de film Mufasa: the lion king (2024).

   2. Motorisch moment: Het motorisch moment is een cruciaal keerpunt waarin het verhaal een bepaalde richting op wordt gestuurd. Dat kan een letterlijk conflict zijn (de hoofdpersoon, de protagonist, ontmoet zijn tegenstander, de antagonist) of een innerlijk conflict. Let op: er kunnen meerdere motorische momenten in een verhaal zitten! Bekijk een voorbeeld van een motorisch moment in de film The Lion King (2019).

   3. Ontwikkeling: In de ontwikkeling wordt het conflict steeds groter en complexer. De ontwikkeling is het gedeelte van het verhaal dat het langst duurt, met alle voor- en tegenslagen waar de hoofdpersoon mee te maken krijgt. In de ontwikkeling zie je vaak meerdere motorische momenten terugkomen, die het verhaal een bepaalde kant opduwen en de spanning geleidelijk opvoeren, tot de climax wordt bereikt. Een voorbeeld hiervan zie je in de film Shrek (2001)

   4. Climax: De climax wordt ook wel het hoogtepunt of de ontknoping genoemd. De climax is de ultieme confrontatie, het moment waarop bepaald wordt of de hoofdpersoon de strijd wint, zijn tegenstander verslaat... of juist niet. Zie een climax in de film avengers: endgame (2019)

   5. Afwikkeling: In de afwikkeling (of het einde) zie je de uitkomst van de climax. Wanneer het verhaal afloopt zie je op welke manier het leven van de hoofdpersoon is veranderd. In de film Harry Potter and the Deathly Hollows (part 2) (2011)zie je het leven 19 jaar later.

2. Een structuur die veel gebruikt wordt in art cinema: art cinema films kiezen vaak bewust niet voor een klassieke structuur. Een verhaalstructuur van art cinema kan uit deze onderdelen bestaan:

   1. Losse structuur: artfilms volgen vaak géén vast patroon. Gebeurtenissen lijken soms willekeurig of fragmentarisch. Een voorbeeld hiervan is te zien in de film Eternal Sunshine of the spotless mind (2004).

   2. Open einde: er is vaak géén duidelijke oplossing of afronding. De kijker blijft achter met vragen. Dit is ook te zien in de film No Country for old man (2007).

   3. Interne ipv externe conflicten: de spanning zit niet in actie, maar in emoties, gedachten en relaties. Wat een personage voelt is belangrijker dan wat het doet. Dat is ook te zien in de film Manchester by the sea (2016).

   4. Langzaam tempo: de film neemt de tijd. Lange stiltes, weinig montage, veel herhaling. Zoals in de film Jeanne Dielman, 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975)

   5. Onbetrouwbaar of passief hoofdpersonage: de hoofdpersoon is vaak niet heldhaftig, soms zelfs verward of besluiteloos. Er is weinig duidelijke motivatie. In de film a serieus man (2009) volgen we Larry Gopnik, die geen controle lijkt te hebben over zijn leven en weinig duidelijke motivatie toont.

   6. Focus op sfeer, beeld en geluid ipv. plot: visuele stijl, symboliek en geluid krijgen veel aandacht. Het verhaal is ondergeschikt aan gevoel en interpretatie. Dit is ook te zien in de film Under the skin (2013).

   7. Meerdere interpretaties mogelijk: De kijker wordt uitgenodigd om zelf betekenis te geven. Er is niet één duidelijke boodschap. In de film Enemy zijn er twee mannen die identiek op elkaar lijken, zijn ze tweeling, een dubbelganger of eigenlijk een persoon?

3. Drie-akte structuur: is een veelgebruikte structuur die zijn oorsprong vindt bij de oude Griek Aristoteles. Deze structuur verdeelt een verhaal in drie duidelijke delen: begin (akte 1), midden (akte 2) en einde (akte 3). In het begin worden de hoofdpersonages geintroduceerd en gebeurt er iets dat de wereld van de hoofdpersoon verstoort (inciting incident). Een voorbeeld hiervan zie je in de film The chronicles of Narnia (2005), als Lucy de kast ontdekt. In het midden worstelt de hoofdpersoon met obstakels op weg naar het doel met een midpoint waarbij een keerpunt plaatsvindt die het verhaal verandert. Een voorbeeld van een midpoint is de botsing met de ijsberg in de film Titanic. In het einde bereikt het verhaal zijn hoogtepunt en wordt opgelost. De climax, een beslissend moment waarop alles op het spel staat, vindt plaats in het einde. Een voorbeeld van een climax zie je in de film inception (2010). Meer weten over Drie-akte structuur? Bekijk de video van studiobinder.

4. Filmmakers kunnen verschillende keuzes maken die invloed hebben op de opbouw van de verhaalstructuur:

   Hoeveel kennis heeft de kijker? Is de kijker alwetend? Zoals in de Lion King, waar de kijker weet dat Scar Mufasa heeft vermoord, maar Simba dat niet weet. Of heeft de kijker alleen het perspectief van het personage? Zoals in de film Parasite (2019). Krijgt de kijker mee de innerlijke wereld van de personages mee, zoals in de film Inside out (2015)? Of alleen de zichtbare acties? Verder kunnen filmmakers spelen met de oorzaak-gevolg relaties, zoals in de film Finding Nemo (2003) gaat Nemo rebeleren, omdat zijn vader heel beschermend is. Of met het verloop van de tijd, zoals in de film Boyhood (2014).