In het kort
Een overgang verbindt het ene shot met het andere. Overgangen kunnen onzichtbaar zijn of juist betekenis geven aan de scene. De verschillende overgangen tussen shots zijn: harde overgang, lap dissolve, fade-out, fade-in, match cut, jump cut, hidden cuts en wipes.
Een shot is een ononderbroken filmopname. Een overgang verbindt twee shots met elkaar. Door de juiste overgang te kiezen tussen de shots kan de filmmaker zorgen dat je de overgangen nauwelijks doorhebt of dat ze juist een groot effect hebben op jouw als kijker.
Er zijn 8 verschillende overgangen:
Harde overgang: is een simpele overgang waarbij het laatste frame van het ene shot direct overgaat in het eerste frame van het volgende shot. Deze harde overgang is de meest voorkomende overgang tussen shots. In de scene uit de film Once upon a time in Hollywood (2019) zie je meerdere harde overgangen.
Fade - in: is een shot dat langzaam opkomt en helder wordt. Dit wordt vaak gebruikt aan het begin van een film. De film Godfather (1972) begint met een fade-in.
Fade -out: is een shot dat langzaam donker wordt. Wat meestal een einde van de film benadrukt. Dit zie je bijvoorbeeld aan het einde van de film The graduate (1967).
Lap dissolve: is een overgang tussen shots waarbij het eerste shot eindigt met een fade-out en het tweede shot begint met een fade-in. De shots overlappen iets met elkaar, waardoor er geen tussenscherm te zien is. Dit wordt vaak gebruikt om het gevoel te creëren dat er een langere tijdsverloop tussen de scènes is. Een voorbeeld van een lap dissolve is te zien in de film Citizen Kane (1941)
Match cut: is een overgang waarbij elementen uit de eerste scene terugkomen in de volgende scene. Dit is bijvoorbeeld te zien in de film the French Lieutenants woman (1981), waarbij de beweging, het vallen van de vrouw, doorgaat in de volgende scene. De elementen waarop een match cut zich baseert kunnen ook vormen, composities, bewegingen of geluid zijn. Een match cut wordt gebruikt om twee shots aan elkaar te verbinden en de overeenkomsten of verschillen te benadrukken.
Jump cut: is een overgang tussen twee shots met hetzelfde onderwerp, vanuit dezelfde camerahoeken, met slechts een kleine verandering in mise-en-scene. Hierdoor lijkt het alsof de tijd snel verloopt. Dit zie je bijvoorbeeld in deze scene in de film Schindlers list (1993).
Hidden cut: is een overgang waarbij aan het einde van het eerste shot de camera in zoomt op een object dat het hele frame vult. Dit biedt de kans om een onopvallende overgang toe te passen. In het volgende shot zoomt de camera uit of beweegt weg van een object. Een voorbeeld hiervan zie je in de serie Stranger Things. Bekijk de video tot 01:00.
Wipes: is een overgang tussen twee shots waarbij het eerste shot lijkt te worden weggeveegd door het tweede shot. Tijdens dit proces overlapt het nieuwe shot geleidelijk het eerste shot. Een voorbeeld hiervan zie je in de film Star wars : Episode IV : a new hope (1977).
.png/3656bd7dacdc06ffdd930f109716f142.png)
Filmvoorbeeld : Gone Girl (2014)
Deze film gaat over een geliefde bewoner, Nick Dunne, van een rustig stadje die steeds meer wordt gewantrouwd nadat zijn vrouw, Amy, spoorloos verdwijnt. Zou hij moord hebben gepleegd? Bekijk de scene uit de film goed. Welke shotovergangen zie je? En wat is het effect van deze overgangen op jouw beleving?
Bekijk hier een scene uit de filmLesidee
Maak een Match cut!
Bedenk een korte filmscene (van max. 1 minuut) waarin je een match cut gebruikt om over te gaan van de ene locatie of tijd naar de andere. Zorg dat de overgang verrassend of visueel sterk is.