In het kort
Er zijn 3 soorten camerabeweging: Beweging met een camera op een statief, een bewegende camera en lens-bewegingen. Door camerabewegingen te gebruiken kan een maker een sfeer creëren, een emotie benadrukken of informatie geven.
Er zijn 3 camerabewegingen:
Beweging met een camera op een statief.
Pan : de camera beweegt horizontaal.
Dit geeft bijvoorbeeld een overzicht van de scene, verplaatst de aandacht van het ene naar het andere of volgt een bewegende actie. Dit kan traag om bijvoorbeeld spanning op te bouwen of snel (whip pan) zodat de energie van de scene omhoog gaat. Zie voorbeeld 1: The Darjeeling Limited.
Tilt : de camera beweegt verticaal.
Dit onthult iets buiten het beeld, introduceert een locatie (als je van boven naar beneden filmt), bouwt spanning op (als je een iets van beneden naar boven filmt) of houdt geheim wat er gebeurd door de lucht te filmen. Zie voorbeeld 2: Terminator 2.
Rotate : de camera draait om zijn as terwijl het gefilmde subject blijft staan.
Dit kan een desorientiërend effect hebben op beleving van de kijker. Zie voorbeeld 3: A beautiful mind.Een bewegende camera.
Tracking : De camera filmt terwijl het wordt bewogen.
De camera beweegt naar iets toe of er juist van vandaan. De camera beweegt met iets mee in dezelfde richting of juist de andere kant op. Of de camera beweegt rond iets. Zie voorbeeld 4: Dunkirk.
Handheld : De cameraman heeft de camera vast terwijl er wordt gefilmd.
Dit zorgt voor een schokkerig beeld, wat bijvoorbeeld wordt gebruikt om iets echt te laten lijken. Zie voorbeeld 5: Saving Private Ryan.Lensbewegingen:
Zoom in/uit: iets komt dichtbij of juist ver weg door in of uit te zoomen.
Het inzoomen pikt mensen of objecten eruit en isoleert ze. Meestal eindigt de zoom in een close-up. Het tegenovergestelde is een zoom-out. Dit is een terugtrekkende beweging en plaatst mensen of objecten in een bredere context. Meestal eindigt de zoom out in een totaalshot. Zie voorbeeld 6: The Graduate.
Voorbeelden van camerabewegingen

Filmvoorbeeld 1: Children of men (2006)
Het is het jaar 2027 en de jongste persoon op aarde, een 18 jarige jongen, is net gestorven. De mensheid staat op het punt van totale uitroeiing. Alle hoop om de wereld van de totale ondergang te redden rust op de schouders van Theo. Deze film is geroemd om de cameravoering. Bekijk de openingsscene. Welke camerabewegingen zie je? En wat is het effect van deze bewegingen op jouw beleving van de film?
Bekijk hier de openingsscene van de film
Filmvoorbeeld 2: Eternal sunshine of the spotless mind (2004)
Wanneer Joel ontdekt dat zijn ex-geliefde Clementine haar herinneringen aan hun tijd samen heeft laten wissen, besluit hij hetzelfde te doen. Maar wanneer de herinneringen aan Clementine beginnen te vervagen, realiseert Joel zich ineens hoeveel hij nog steeds van haar houdt. Wat valt jou op aan de camerabewegingen in deze scene? En wat is het effect van deze bewegingen op jouw beleving van de film?
Bekijk hier een scene uit de filmLesidee
Dobbel je camerabeweging!
Leerlingen krijgen random 1 camerabeweging toegewezen. Met deze camerabeweging filmt iedereen hetzelfde korte verhaal van 10 seconden: bv. iemand rent door de gang.
Bekijk de filmpjes klassikaal en bespreek de effecten van de verschillende camerabewegingen. Wat doet deze camerabeweging met de sfeer/emotie van de scene?
Samen met je leerlingen belichting in film analyseren? Maak deze opdracht!