Invloed van de beeldende kunst
De films van het Duits expressionisme uit het begin van de jaren twintig zijn duidelijk geïnspireerd door het expressionisme in de beeldende kunsten, waarin herkenbare vormen zodanig verdraaid, verschoven, verkleind of hoekig gemaakt zijn dat ze niet langer 'realistisch' worden weergegeven. Zoals in het werk van Ernst Ludwig Kirchner hiernaast. (Detail uit: Potsdamer Platz, 1914)
De opkomst van de geheel eigen beeldtaal in de films die in Duitsland vanaf het einde van de Eerste Wereldoorlog, had een aantal oorzaken.
Door de rol van Duitsland in de Eerste Wereldoorlog, was het land economisch en cultureel gezien afgesloten van de rest van de wereld. Dit had ook grote gevolgen voor de Duitse filmindustrie, die voor een belangrijk deel afhankelijk was van de import van films uit andere landen. Vanwege dit economische en culturele isolement, de invloed van het expressionisme, maar ook de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog, werd er ook door Duitse filmmakers gebroken met tradities en geëxperimenteerd met nieuwe verhalen en filmische vormgeving. Daarnaast zie je ook hier de invloed van de toen nieuwe, populaire ideeën van Sigmund Freud over het onderbewuste en de mens die gestuurd zou worden door innerlijke, duistere driften.
De 'eerste' expressionistische film: Das Kabinet des Dr. Caligari
In 'Das Kabinet des Dr. Caligari' zie je thema's als angst en vervreemding terug - en herken je expressionistische beeldende vormgeving in elementen van het production design, zoals dramatisch vervormde decors en groteske kostuums en props.
Bekijk hier een fragment uit de film
De schaduw van de vampier
In veel films van het Duits expressionisme zie je harde contrasten tussen lichte en donkere elementen met sterke schaduwwerking. Vaak zijn deze schaduwen geschilderd, maar ook experimenteerden filmmakers met licht. Kijk maar eens naar de manier waarop er in de horrorfilm Nosferatu gebruik wordt gemaakt van hard licht om vervreemdende, angstaanjagende harde schaduwen te werpen die de suggestie van een naderende dreiging buiten het kader aan te kondigen - en de schaduw een eigen leven lijkt te leiden.
Naar een fragment uit Nosferatu (1922)
De invloed van Duits expressionisme
De vormgeving en thematiek van het Duits expressionisme heeft een grote invloed gehad - en die invloed zie je ook terug in het werk van hedendaagse filmmakers. Ontdek het in deze video. In het Engels.
De invloed van Duits expressionisme (13 minuten)