Daar zijn ze dan: de nieuwe kerndoelen Burgerschap.
Met de nieuwe kerndoelen krijg je wat meer duidelijkheid over wat leerlingen nu precies moeten leren voor dit vakgebied. Als school heb je nog veel te kiezen hoe je de kerndoelen een plek geeft in het onderwijs. Bijvoorbeeld... met film.
Film brengt ontelbaar veel voorbeelden, situaties en perspectieven de klas in: allemaal antwoorden op de kerndoelen Burgerschap.
We hebben een selectie gemaakt van kerndoelen waarop filmeducatie het antwoord kan zijn.
Daarbij vind je perfect passende filmlesideeën.
Elk filmlesidee is geschikt voor het primair onderwijs en heeft een verdieping voor het voortgezet onderwijs.
Bij elk filmlesidee vind je de gegevens van de bedenker. Deze filmvakdocent of filmeducatie-aanbieder staat te popelen om een filmles bij jou op school te geven. Dat kan het filmlesidee zijn dat die al heeft uitgeschreven, of een filmles op maat afgestemd op de leerdoelen en thema's die jij in gedachten hebt.
Kerndoel 1: De school zorgt voor een democratische cultuur
Filmeducatie is het antwoord, want…
De leerling ervaart een rijkdom aan culturen en geschiedenis en komt in aanraking met verschillende sociale contexten en perspectieven, waardoor het zelfbeeld en het beeld over anderen meer gedifferentieerd en verfijnd raakt. De leerling leert om filmbeelden, ook zelfgemaakte filmbeelden, in een persoonlijke, culturele, maatschappelijke en historische context te plaatsen. Film is cultuur en erfgoed.
Filmlesidee Eva Lenis
Film: Link (8 min)
> Inleidende opdracht voor de film begint. Met wie ben jij verbonden? Schrijf of teken de mensen / sportclubs/ school waarmee jij verbonden bent op een vel papier. Teken jezelf in het midden.
> Kijk de film. Geef de leerlingen mee dat je na afloop vraagt: wat hoorde, zag en dacht je? Touwtrekken of springtouwen. Kijk eens naar je gemaakte overzicht van mensen waarmee jij verbonden bent. Verbind nu alle mensen met jezelf. Maak verschillende lijnen. Zijn er lijntjes die soepel zijn zodat je er mee zou kunnen springtouwen? En zijn er ook lijnen die strak staan? Omdat er aan elke kant iemand staat die een andere kant op wil? Misschien zijn er mensen waarmee jij verbonden bent ook met elkaar te verbinden. Bespreek de tekeningen. Waarom staat een lijn strak of soepel?
> Verdieping: Zijn er lijntjes die je zou willen doorknippen? Of zijn er nog niet bestaande lijntjes die je zou willen maken?
Eva Lenis (eva@evalenis.nl, www.evalenis.nl)
" Film in de klas zorgt voor een breder wereldbeeld, waardoor je respectvoller omgaat met verschillen. Thuis kijken kinderen ook film. Maar door samen met klasgenoten te kijken, kun je erover napraten. Wat heb je gezien en beleefd? Het blijft niet bij je eigen ervaring. Je ontdekt het perspectief van een ander en dit verbreedt je horizon."
Bas en Irja, Adviseurs cultuuronderwijs bij K&C
Kerndoel 2: De leerling handelt respectvol vanuit kennis over een diverse samenleving
Filmeducatie is het antwoord, want…
De leerling reflecteert op de invloed van film en filmverhalen, op zichzelf en de wereld om zich heen. De leerling wordt zich bewust van zijn eigen invloed bij het maken en delen van een film. Film is invloedrijk.
Filmlesidee Forum Groningen
Film: SABAKU (2 min Animatie - geen gesproken tekst)
> Inleidend gesprek voor de film begint. Wat voor vriend ben jij? Wat maakt jouw vriendschap bijzonder? Hoe maak jij vrienden? Lijken jouw vrienden op jou?
> Kijk de film. Geef de leerlingen mee dat je na afloop vraagt: wat hoorde, zag en dacht je? Wie is hoofdpersoon SABAKU? Welk probleem heeft SABAKU? Hoe reageren de andere dieren op SABAKU? Kan je een reden bedenken waarom de dieren zo reageren op SABAKU?
> Verdieping groep 8 & brugklas
Inleidend gesprek voor de film begint. Zitten = Ja / Staan = Nee. Als je vrienden bent hou je van dezelfde dingen. Thuis ben/doe ik hetzelfde als op school. Online ben/doe ik hetzelfde als offline. Als je 13 bent hoor je niet meer te spelen.
> Kijk de film De wereld van Kim en Bob (16 min). Geef de leerlingen mee dat je na afloop vraagt: wat hoorde, zag en dacht je? Maak een storyboard voor een vervolg op de Wereld van Kim en Bob over 5 jaar. Zijn ze nog vrienden?
Forum Groningen (educatie@forum.nl, www.forum.nl/educatie)
Filmlesidee Yotka Kroeze
Ga op filmeducatie.nl naar de film Lydia blijft. Download het lesmateriaal van IDFA en bestel gratis Kijk & Vertel voor een filmgesprek. Maak opdracht 1 t/m 3 van het lesmateriaal en geef de groep de opdracht mee om vooraf goed te kijken, luisteren en voelen. Vraag na de film aan de hand van Kijk & Vertel wat de leerlingen allemaal zagen, hoorden of dachten/voelden. De groep maakt tot slot opdracht 4 t/m 7 van het lesmateriaal.
Verdieping voor het voortgezet onderwijs: Kijk met de groep op kinderrechten.nl en nodig hen uit om over een van de onderwerpen een korte film te maken. Op Bekijkt.nl vind je handige tutorials.
Yotka Kroeze (Onedayartist.nl)
Kerndoel 3: De leerling geeft aan hoe diens handelen verbonden is met democratische waarden
Filmeducatie is het antwoord, want…
De leerling verkent emoties, ervaringen en ideeën van zichzelf en de ander. Film is een persoonlijke en magische ervaring.
Filmlesidee Gea Koopman
> Bekijk de film Water, Wind, Dust, Bread en vraag de leerlingen welke verschillen en overeenkomsten ze zien met hun leven in Nederland. Vraag waarom Setayesh niet naar school gaat als dit niet wordt genoemd.
> Hoe zou hun toekomst eruit zien? Blijven ze samen, als vrienden, geliefden, of gaan ze allebei hun eigen weg (en wat doen ze dan)? Laat leerlingen hier in groepjes van vier over brainstormen en hun idee uitwerken in spel, stripverhaal, storyboard of (animatie)film.
*Tip: Bekijk de film i.c.m. vragen en kleine zoekopdrachten uit de LessonUp van IDFA voor groep 7/8 en maak daarna een vervolgopdracht.
> Verdieping voor het voortgezet onderwijs: Laat leerlingen nadenken over het aanpassen/ verbeteren van levensomstandigheden met betrekking tot mensen-/ kinderrechten. Wat is daarvoor nodig? Kunnen ze zelf iets doen? Stimuleer leerlingen out-of-the-box te denken!
Gea Koopman (educatie@virtualartmuseum.nl, www.virtualartmuseum.nl)
" Het behandelen van maatschappelijke thema's aan de hand van relevante films met dito thematieken leent zich uitstekend voor het leergebied burgerschap en het democratisch burgerschap: vanuit begrip naar elkaar luisteren. Gebruik de film Les Misérables (2019), via de beleving van dit filmverhaal open je het gesprek."
Lotte en Marieke van Kunstkade en K&C
Kerndoel 4: De leerling verkent verschillende mogelijkheden om bij te dragen aan de samenleving
Filmeducatie is het antwoord, want…
De leerling ervaart dat dat film een krachtige taal is om gevoelens, een eigen wereld en een eigen werkelijkheid in beeld en geluid te vertellen (en te delen met anderen). De leerling ontwikkelt creatieve vaardigheden om hem in staat te stellen zichzelf uit te drukken. Film is een expressievorm.
Filmlesidee Ilona Vergonet
> Kies van tevoren een van de films uit van de Zappserie ‘Wat Zou Jij Doen?’. In deze serie komen kinderen aan het woord over allerlei maatschappelijke onderwerpen. Denk aan; klimaatverandering, hoe ga je om met autistische broertjes, armoede enzovoort.
> Bespreek voordat de film begint: Waar gaat de film over? Wat zijn de meningen over dit onderwerp? Wat vind jij van het onderwerp?
> Klassikaal nabespreken in viertallen: Wat doe jij voor de maatschappij? Presenteer de uitkomst.
> Verdieping voor het voortgezet onderwijs: Doe met je groepje onderzoek naar mensen/bedrijven/instellingen in de omgeving die zich ook inzetten voor het maatschappelijk onderwerp dat je hebt besproken. (Denk aan voedselbank, mensen met een moestuin, dagopvang enzovoort)
Ilona Vergonet (vergonet@gmail.com)
Kerndoel 6: De leerling weegt af welke mogelijkheden die heeft om ten aanzien van maatschappelijke vraagstukken te handelen
Filmeducatie is het antwoord, want…
De leerling ervaart dat dat film een krachtige taal is om gevoelens, een eigen wereld en een eigen werkelijkheid in beeld en geluid te vertellen (en te delen met anderen). De leerling ontwikkelt creatieve vaardigheden om hem in staat te stellen zichzelf uit te drukken. Film is een expressievorm.
Filmlesidee Marieke Verdijk
Door te filmen leer je goed naar de omgeving kijken.
> Laat leerlingen filmen wat hun opvalt, in positieve en negatieve zin. Is dat afval op straat, een gebouw, de natuur? Of misschien een bepaalde situatie? Wat vinden zij een prettige plek en wat vinden zij geen fijne plek? Laat ze daarvan meerdere shots maken (kikvors, vogelview, close, totaal). Zodat ze echt goed naar de situatie of plek kijken en deze letterlijk vanuit verschillende standpunten belichten.
> Verdieping voor het voortgezet onderwijs: Laat leerlingen met elkaar de filmpjes bespreken. Wekken de gekozen locaties of situaties voor iedereen dezelfde positieve of negatieve reacties op? Ga hierover het gesprek aan.
Marieke Verdijk (info@mariekeverdijk.nl, www.mariekeverdijk.nl)
" Burgerschapsonderwijs is wat mij betreft alles wat leerlingen leren over onze samenleving en wat hun eigen bijdrage aan die samenleving kan zijn. Filmeducatie kan ook bijdragen aan burgerschap. Denk bijvoorbeeld aan communiceren, je eigen emoties en die van anderen leren begrijpen en openstaan voor andere meningen en gebruiken. Vraag je adviseur hoe je filmeducatie in je schoolplan kunt opnemen om te werken aan samenhang en burgerschap."
Eva, Adviseur Cultuuronderwijs bij K&C
The 6 Big Film Ideas
Is film méér dan bewegende beelden? Zeker. Film is een taal! Achter de zes grote filmideeën gaan prachtige leeropbrengsten voor leerlingen schuil. Zoals het vinden van woorden voor wat je denkt en voelt.
