“Door film te maken, gaan leerlingen zich echt verdiepen in de inhoud.”

Als Remon Klik (docent biologie en film op het HLZ in Amsterdam) en ik elkaar spreken, staat hij op het punt om naar Griekenland te vertrekken. De camera staat klaar, alleen de koffer moet nog worden ingepakt. Vier van zijn leerlingen uit het derde jaar wonnen de eerste prijs tijdens het Nationaal Filmfestival voor Scholieren (NFFS). In de categorie ‘One Minute’ koos de jury hun horrorfilm ‘De Schikkelfilm’ als beste film. De hoofdprijs: een reis naar Griekenland waar de film meedoet aan het internationale jongeren filmfestival Camera Zizanio. Tijdens dit festival bekijken ze elkaars films en maken ze samen nieuwe films. “Deze leerlingen hadden eerder meegedaan aan het NFFS en waren al een paar keer net buiten de prijzen gevallen. Dus ik ben super blij dat het dit jaar wel is gelukt.” vertelt de zichtbaar trotse Remon.

Trost is Remon ook op zijn uitverkiezing als Filmleraar van het jaar Noord-Holland. “Ik vind het heel bijzonder dat ze mij uit alle inzendingen hebben gekozen. Het is echt een grote eer en een erkenning voor mijn werk. Wat je goed moet beseffen: filmdocent is nog niet echt een vak. Je hebt geen boeken. Je moet veel van je lessen zelf ontwikkelen. Het is al een groot compliment dat je ziet wat leerlingen leren en maken vanuit eigen ontwikkeld materiaal. Maar als anderen dat dan ook zien en je wordt genomineerd, dat is wel echt bijzonder. Ik ben zeer vereerd.”

Remon is al ruim twintig jaar docent en laat al bijna net zo lang zijn leerlingen kennismaken met film kijken en maken. Het begon met het begeleiden van leerlingen bij het maken van uitzendingen voor lokale televisie. Daarna konden leerlingen zich facultatief inschrijven voor incidentele filmworkshops na schooltijd. Langzamerhand werden de workshops op vaste momenten in de week gegeven en werd film ingebed in het projectonderwijs op school. Waarna Remon de kans kreeg om een driejarig curriculum te ontwikkelen voor de onderbouw. 

Film maken begint voor Remons leerlingen met film kijken. “Afhankelijk van het lesblok (bijvoorbeeld reclame, one minute, korte film) kijken de leerlingen een aantal films in de klas. Soms krijgen ze een aparte kijkopdracht mee: hoe wordt er gebruikgemaakt van licht of van geluid? Vervolgens bespreken ze welke ingrediënten specifiek zijn voor het betreffende genre. Leerlingen gaan echt zelf op onderzoek uit.”

Nadat de films zijn bekeken en besproken, gaan ze het script schrijven. “Alle leerlingen moeten het idee krijgen dat het hun film wordt. Ze schrijven allemaal hun ideeën over het thema, plot, karakters enzovoort op. Daarna wordt alles naast elkaar gelegd. De beste ideeën komen terecht in een basiscript, dat weer uitgewerkt wordt tot een uitgebreid script, een shotlist en een lijst met karakters. Dit is een hele effectieve manier om gezamenlijk tot een goed script te komen, zonder dat alleen de ideeën van degene die het hardst roept overblijven.” Pas daarna komt de camera er aan te pas. "Leerlingen willen graag meteen filmen. Het proces dat aan het filmen vooraf gaat, vinden sommige heel moeilijk. Ook willen ze vaak te veel vertellen. Dit proces helpt hen scherpe keuzes te maken om zo tot de beste film te komen.”

Film is dus veel meer dan op de recordknop van de camera klikken. Daarom kun je film volgens Remon voor alle vakken inzetten. Zelf gebruikt hij film regelmatig in zijn biologielessen. “Ik gebruik filmmateriaal om mijn eigen verhaal te verduidelijken of sterker te maken. Of ik laat leerlingen filmpjes maken over de werking van het hart.” Maar ook zijn collega’s gebruiken film voor bijvoorbeeld het oefenen van spreekvaardigheid in moderne vreemde talen of het verfilmen van een (eigen) gedicht bij de lessen Nederlands. Remon helpt zijn collega’s bij het opzetten van een filmles en adviseert hen over hoe ze het gebruik van film in de klas kunnen aanpakken. 

Op het HLZ wordt film ook vakoverstijgend gebruikt, vertelt Remon. “Tijdens een project over de Olympische Spelen moesten de leerlingen een bid maken voor een kandidaatstad. Voor het te maken promotiefilmpje ging een uitvoerig onderzoek naar de betreffende stad vooraf. Een onderzoek dat raakvlakken heeft met uiteenlopende vakken als economie, aardrijkskunde, taal en cultuur.” Volgens Remon kan het maken van een film een extra stimulans zijn om hard te werken. “Als je zegt: ‘Over twee dagen draait je film in de bioscoop', heeft niemand het meer over een cijfer. Want iedereen wil een zo goed mogelijke film laten zien. Film werkt heel motiverend. Leerlingen willen een perfecte film maken, maar daarvoor moeten ze de inhoud wel snappen. Leerlingen gaan zich echt verdiepen in datgene wat ze willen vertellen.”

Kijkend naar de toekomst zou Remon graag iets willen ontwikkelen dat gebruikt kan worden op elke school. “Ik merk dat sommige docenten zich een beetje geremd voelen omdat ze wellicht nooit zelf een film hebben gemaakt. Ik wil krachtige opdrachten ontwikkelen die iedereen kan inzetten voor verschillende vakken.” Uiteindelijk wil Remon heel graag een curriculum voor alle leerjaren ontwikkelen dat gebruikt kan worden op alle scholen. 

Ook voor documaken.nl, waar Remon bij betrokken is, ziet hij nog veel kansen. “Ik zou het curriculum dat op de site staat verder willen ontwikkelen, zodat leraren documaken.nl nog vaker gaan gebruiken. We zijn met documaken.nl ook bezig om docenten op te leiden als filmdocent. Ik zou willen dat meer docenten de ervaring krijgen hoe het is om een film of reportage te maken, zodat ze daar ook in de klas mee aan de slag gaan.” Bevlogen vervolgt hij zijn verhaal. “Als je leerlingen op pad stuurt om een documentaire te maken, komen ze echt in aanraking met het onderwerp. Ze gaan experts interviewen. Daarnaast, een schriftelijk werk wordt gepresenteerd aan een paar mensen en beland daarna in de kast. Een zelfgemaakte film laat je veel sneller aan mensen zien. Het bereik van alle uren werk die een leerling eraan heeft besteed, is veel groter.”

Op de vraag waarom alle scholen film moeten opnemen in het curriculum, heeft Remon snel een antwoord:  “De meerwaarde voor film gebruiken in je klas zit op meerdere vlakken. Leerlingen moeten voor het maken van film heel veel vaardigheden ontwikkelen. Denk aan samenwerken. Het is best moeilijk om in je eentje een film te maken. Je moet goed kunnen visualiseren en nadenken over hoe je een idee overbrengt. Dat is natuurlijk ook heel belangrijk in de rest van je leven. En het maken van film verbindt.