Van Maerlantlyceum, Eindhoven: Voortgezet Onderwijs

Deze verankering van filmeducatie is een kwantitatieve en kwalitatieve meting naar aanleiding van onderzoek door Emiel Copini in opdracht van de Filmhubs en Landelijk Netwerk Filmeducatie. Op basis van vijf pijlers - visie, aansluiting, programma, samenwerking en deskundigheid - wordt er gekeken naar de verankering in het curriculum. Met als uitkomst een van de vier scenario’s 'niet of nauwelijks', 'ad hoc', 'gestructureerd’ of ‘verankerd'.

Na vijf jaar aanjagen van filmeducatie door de Filmhubs zijn er nu de eerste scholen die tot de hogere scenario’s behoren. Het Van Maerlantlyceum is daar een van. De sectie CKV heeft hier al een stevige basis gelegd met een jaarlijks terugkerend blok Film voor Havo 4, zo’n 85 leerlingen. Het team van Karima Si-Ali-Baken (vakgroep CKV & ICC’er), Elly Nietvelt (docent theater en Spaans) en Anne Swinkels (docent muziek) brengen hiervoor allemaal hun eigen kennis en ervaring mee. Maar wat ze alleen nog misten was de praktische ervaring van filmmaken. Iets waar filmmaker, scenarist én oud-leerling Pim Vogels dan weer ruime ervaring mee heeft en daarmee de perfecte gastdocent voor deze Proeftuin. 

Voor Karima is zo’n gastdocent een belangrijke versterking: “Als docent heb je duidelijk een andere invloed dan een externe filmprofessional."  Dus trapt de lessenreeks af met een gastles van Pim en geeft hij in een vroeg stadium al tips en feedback op het script. Zijn rol wordt voor de leerlingen echt serieus bij de tussentijdse deadline waarbij ze één minuut film af moeten hebben en laten beoordelen door de professionele filmmaker. Met zijn feedback op zak is het voor de meesten de klassieke race naar de eindstreep: al het uitgestelde (huis)werk en daarmee hun film voor de deadline afkrijgen.

De lesopbouw van februari tot en met juni voor havo 4 op het Van Maerlantlyceum ziet dan er zo uit: 

• Filmgenre onderzoeken

• Synopsis en scenario schrijven

• Storyboard uitwerken

• Taakverdeling en art direction bepalen

• Één minuut film af → feedback van filmmaker Pim Vogels

• Filmen en montage 

• Première en prijsuitreiking voor Beste Film

Naast de gastles en feedback aan de klassen, ligt de focus van deze Proeftuin vooral op de professionalisering van de docenten en het lesmateriaal zelf. Zo kan de school na deze Proeftuin in de hoogste mate van verankering verder met filmeducatie. En dat is gelukt, Karima: “We zijn zeker een stap verder gebracht. Na het hele proces samen met Pim te hebben doorlopen, hebben wij veel meer kennis van waar de leerlingen in de praktijk van filmmaken tegenaan lopen. Dat heeft ons als docenten veel inzicht gegeven.” Zo realiseren ze zich dat, ook met de ondersteuning van een filmmaker, het een moeilijk medium is met veel technische uitdagingen. “Wij weten veel over film in de theorie en hebben nu veel bijgeleerd over het maakproces, daar zullen we meer focus op leggen in volgende filmlessen.”

Daarnaast komen leerlingen bij het filmmaken veel van hun uitdagingen tegen: uitstellen, samenwerken, plannen, verschillende onderdelen overzien die op één moment moeten samenkomen. Dankzij deze Proeftuin hebben de docenten hun lesplan kunnen aanscherpen voor de toekomst. Zo zal de tussentijdse deadline van één minuut film worden vervangen door een deadline waarbij het draaiboek af moet zijn, zodat een gedegen voorbereiding van het storyboard, de planning en art direction meer aandacht krijgt. Ook de verplichte genres (als avontuur, western of thriller) zullen ze loslaten. Dit wordt mogelijk vervangen door een ‘klassieke verhaallijn’, waarbij ze een eigen versie van een ‘hero story’ of ‘boy meets girl’ moeten schrijven. Dat geeft meer houvast en leert hen over verhaalstructuren. 

De lessenreeks wordt altijd goed ontvangen door de leerlingen, maar maakt ook elk jaar duidelijk waar de uitdagingen liggen: het belang voor de leerling, hun technische vaardigheden en kennis van het medium. Alles komt samen in film en ze zien het de hele dag door, maar door ChatGPT en (ultra)korte content blijven hun skills achter bij hun gebruik. Door ze er vier maanden in onder te dompelen in de wereld van flm geeft Van Maerlantlyceum leerlingen de handvatten om betekenis te geven aan wat ze zien en maken en te participeren in een samenleving waarin beeldcultuur leidend is.

Wil jij op jouw school ook verder komen met filmeducatie? Neem contact op met je regionale consulent en die helpt je verder:

Astrid Spraakman
Consulent Noord-Brabant
Mail of bel 06 2244 9351‬

Daniël Mols
Consulent Zeeland
Mail of bel 06 31 17 59 04

Jonathan Wanders
Consulent Limburg
Mail of bel 06 13 39 14 40