René van de Veerdonk over Filmeducatie

In het kader van de KNAG-filmwedstrijd interviewen wij René van de Veerdonk, Filmleraar van het Jaar – Regio Zuid 2022.  René geeft les in Aardrijkskunde op het Cambreur College in Dongen.

Op welke manieren gebruik jij film tijdens je Aardrijkskundelessen?

Ik gebruik film als informatiebron, waarbij ik een film of filmfragment uitkies waar ik het met de leerlingen over kan hebben. Dan stel ik vragen zoals ‘Wat hebben we gezien?’, 'Waar is het opgenomen?', 'Waarom en hoe belangrijk de fragmenten zijn'. Maar ook: ‘Hoe zit het in elkaar’ en ‘wat is de reden dat dit is gemaakt?’. Samen zoeken we naar de oorzaak en het gevolg.

Beeld ondersteunt de les veel meer dan een plaatje. En nu willen mijn leerlingen graag zélf aan de slag met video maken. Ze denken zelf echt na hoe ze een begrip gaan verbeelden als ze zelf gaan filmen. Door na te denken over film wordt het langetermijngeheugen meer gestimuleerd. Ik merk dat de lesstof meer leeft in de klas en merk ook dat ze hoger scoren.

Waarom doe je dit?

Dat kan ik op mezelf betrekken, ik ben namelijk dyslectisch. Ik kan lastig lezen, dus voor mijn eigen leerstijl vind ik het fijn om met video en film te werken. Ik ben erg beeldend ingesteld en aardrijkskunde leent zich uitstekend voor video en film.

Hoe ben je hiermee begonnen?

Ik ben in coronatijd begonnen, uit verveling. Leerlingen waren in het algemeen niet gemotiveerd om online te komen. Ik wilde ze meer prikkelen, dus toen bedacht ik dat ik mijn leerlingen online mee kon nemen het veld in. Ik ging met de materialen van mijn eigen bedrijf in multimedia naar buiten, twee keer per week vanuit een andere locatie. Dit werkte goed, leerlingen gingen echt aan en waren betrokken. Daarom ben ik video's gaan maken op mijn YouTube kanaal en ook ander videomateriaal gaan gebruiken in de lessen. Dat deed ik daarvoor ook wel, maar door de coronatijd ben ik gaan inzien hoeveel effect video heeft. Leerlingen keken echt in spanning mee, ze waren aangedaan door wat ze zagen.

Welke tips zou je andere Aardrijkskunde docenten meegeven die film willen inzetten, maar hier geen ervaring mee hebben?

Wat je aan video ook tegenkomt, hoe klein het ook is, het is geschikt voor in de klas. Er is geen filmpje dat je niet kunt gebruiken. Van een interessante viral tot een trending topic.

Ik laat bijvoorbeeld een filmpje zien van de horrornacht in Tsjernobyl geproduceerd door stuk TV.
In deze aflevering gaan ze naar Oekraïne op verzoek van de kijkers naar de oude kerncentrale in Tsjernobyl. Ze bespreken in de taal van de leerlingen wat er gebeurd is en hoe het er nu uit ziet. Leuk was dat er leerlingen waren die direct na afloop met een filmpje aankwamen van Xtreme Rides dat zich afspeelt in een oude kerncentrale. Hierin worden de diverse attracties getest en schijnbaar leefde dit erg in de klas. Ik heb dit toch ook even laten zien in de klas om daarna het gesprek te starten. Deze filmpjes gaven mij een goed handvat om te praten over de voor en tegens omtrent kerncentrales. Als docent kun je het gesprek altijd sturen en is de input van leerlingen altijd welkom.

Het belangrijkste is om op jacht te gaan naar goede content die aansluit bij de belevingswereld van de leerlingen. Waar kijken zij naar en hoe kun je dat inzetten?

Hoe ondersteun je als docent je leerlingen die zelf gaan filmen?

Ik begin altijd met groepen maken waarin de kwaliteiten van leerlingen verspreid zijn. Denkers, doeners, organisators. Geef leerlingen een rol waarin ze zichzelf kunnen laten zien.

Daarnaast geef ik duidelijke kaders: wat moeten ze laten zien op film? Maar ook hoelang het moet duren, welke begrippen ik wil zien, welke locaties ze kunnen gebruiken en ze krijgen edit tips.

Tenslotte help ik ze met het in beeld brengen van de informatie. Ik geef ze tips over filmlocaties, hoeveel shots ze het beste kunnen gebruiken, hoe ze hun film het beste opbouwen. Ik laat ook altijd een voorbeeld zien. Die beoordelen we samen en we constateren wat er goed is aan het filmpje en wat er beter kan. Dat geeft ze wat context.

Het starten aan een film is het moeilijkst. Maar als ze eenmaal zijn begonnen, dan gaan ze los.

Heb je nog tips ter inspiratie voor de KNAG filmwedstrijd?

Ik denk dat het helpt als je een opdracht bedenkt met de leerlingen. Wat moeten ze in beeld brengen? Die kaders geven duidelijkheid om een start te maken.

In mijn klas kies ik ook een winnaar. De beste inzending krijgt een prijs en wordt ingezonden in de wedstrijd. Door een lokale winnaar uit te kiezen, komt de wedstrijd dichterbij en doen ze extra hun best. Ze willen echt winnen!

En uiteindelijk gaat het mij niet om de wedstrijd, maar om de leeropbrengsten die het filmproces met zich meebrengt.

Een overzicht van tips voor René en Filmhub om een film te maken

1. Een film is al snel gemaakt. Tegenwoordig kan het makkelijk via een mobiel. Daarin zijn vele mogelijkheden te vinden. Vraag voor tips naar René of onze consulenten.

2. Probeer het te combineren met andere vakken of modules waarbij er meteen een beoordeling kan gemaakt worden.

3. Vraag Filmhub Zuid voor hulp. Zij zijn de experts op filmeducatie gebied en bieden je graag ondersteuning.

De 3 favorieten films en series van René

Wil jij ook meedoen met de filmleraar van het jaar?

Schrijf je hier in: https://filmeducatie.nl/filmleraarvanhetjaar